تحلیل وبررسی فایده گرایی عمل محور اسمارت

مسائل اخلاقی در سه حوزه: فرااخلاق، اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی مورد بحث و بررسی قرار می­گیرد. فایده­گرایی یکی از دیدگاه­های مهم در حوزه اخلاق هنجاری است. جی. جی. سی. اسمارت یکی از برجسته­ترین فایده­گرایان عمل­محور بوده و اندیشه­ی وی تا حدّ زیادی متأثر از آراء سیجویک است. اسمارت بیشتر کوشیده است که به دو اشکال رایج علیه فایده­گرایی یعنی تعارض فایده­گرایی با شهودهای اخلاقی، و همچنین مشکل محاسبه­ی پیامدهای افعال پاسخ دهد. بدین منظور وی ابتدا اعتبار معرفت شناختی ِشهودهای اخلاقی را منکر شده و رویکردی ناشناخت­گرایانه اتّخاذ می­کند. همچنین در برخی موارد که انجام فعل فایده­گرایانه منجر به تعارض با شهودهای اخلاقی می­شود، به تمایز میان مقام نظر و مقام عمل متوسّل می­شود. وی برای رفع مشکلِ محاسبه از نظریه بازی­ها و کاربرد استراتژی مختلط، و نیز اصل موضوع امواج آبگیر بهره می­برد. در این مقاله پس از استخراج و تبیین مبانی نظری اندیشه­های اسمارت، به نقد و بررسی اشکالات مطرح شده بر دیدگاه وی و پاسخ­های ارائه شده او پرداخته شده است.